BUTEYKO NEFES

Herkese Merhaba!

Bugün sizlere Buteyko Nefes Metodu’ndan bahsedeceğim.

Buteyko Nefes Metodu, bilimsel temele dayandırılmış, doğal, güvenli bir nefes yeniden eğitim programıdır. Doğru nefes alıp vermenin ön koşulu, mevcut solunum modelinin farkına varılmasıdır. Buteyko Nefes Metodu ile bu farkındalık oluşturularak size daha yavaş ve daha derin nefes almayı öğretir, bu da nefes ritminizi dengelemenizi sağlar.

Buteyko Nefes Teknikleri 1950’lerde Ukraynalı Doktor Konstantin Buteyko tarafından geliştirildi, ancak yakın zamana kadar Rusya dışında çok az ilgi gördü. Şu an bu teknik Avrupa, Avustralya, Yeni Zelanda, ABD ve ülkemizde de yeni yeni öğretilmektedir. Bu terapötik nefes alma yöntemi, nefesinizin hızını ve hacmini kontrol etmek için nefes tutma egzersizlerini kullanır. Bununla beraber daha yavaş, sakin ve etkili bir şekilde nefes almayı öğrenmenize yardımcı olur. Buteyko Nefes Tekniği, vücudun sağlıklı bir duruma geri dönebilmesi için her nefesin hacmini ve sıklığını yeniden dengeleyerek uygun nefes alma modellerini geri yükler. Astım, anksiyete, uyku, ağız diş sağlığı, dikkat eksikliği, depresyon ve stres gibi sorunların semptomlarını gidermek ve hafifletmek için kullanılır.

Solunum doğal ve istemsiz olarak gerçekleşir, ancak dikkat edin duygu durumumuz değişince nefes alışverişimiz değişebiliyor. Örneğin, sinirliyken burnumuzdan solumak gibi.

Günümüz modern yaşamın şartları da nefes alışverişlerimizi olumsuz etkiler:

• Stres
• Hareketsizlik
• Sigara
• Fazla konuşmak
• İşlenmiş gıdalar
• Havasız ve çok sıcak ortamlar
• Zaman kısıtlaması
• Korku, kızgınlık

Tüm bu durumlar büyük nefesler almamıza ve fazla solunum yapmamıza neden olur. Fazla solunum ise, kandaki doğal gaz seviyelerinin oranını değiştirmektedir, hücre ve dokulara giden oksijen miktarı düşürmekte, kan damarları ve hava geçiş yollarındaki düz kaslarda daralmaya sebep olmaktadır. Fazla solunum yapma, alışkanlık haline dönüşürse sağlık üzerinde uzun vadede ciddi problemler ortaya çıkarmaktadır.

• Ağzınızdan mı soluk alıyorsunuz?
• Nefes sesiniz dinlenirken bile geliyor mu?
• Nefes alışverişinizde göğüs hareketlenmeniz fazla mı? 
• Horluyor musunuz?

Tüm bunlara cevabınız evet ise siz de fazla solunum yapıyor olabilirsiniz.

Çoğu insan günlük hayatında sürekli nefes alıp verdiğinin farkında değildir, solunum otomatik devam eder. Bir sonraki nefesin geleceği kesindir ve bir problem çıkıncaya kadar kimse nefesi üzerinde düşünmez. Oysaki nefes; dikkati yöneltme, gözlem ve iradeyle kontrol edilebilecek en önemli fizyolojik fonksiyondur.

Peki sağlıklı bir solunumun ilk şartı nedir?

Burundan nefes almaktır.

Çünkü burun solunan havayı ısıtır, nemlendirir, tozları ve yabancı maddeleri filtreleyerek akciğerlerimize kaliteli bir hava sunar. Ağzımızdan nefes aldığımız zaman, ağız içimizde burundaki gibi bir sistem olmadığı için filtrelenemeyen kötü kalitede hava akciğerlere gider ve bunun sonucunda solunum yolları hastalıklarına davetiye çıkarır. Ayrıca her nefeste solunan ve solunan havanın hacmini de değiştirir. Aynı zamanda ağız solunumu, yüzümüzün ve solunum yollarımızın şeklindeki bir diğer önemli faktördür. 

Ağızdan nefes alma alışkanlığının da solunumun biyokimyası üzerinde doğrudan etkisi vardır. Her nefes aldığımızda burunda nitrik oksit üretilir. Bunu atlamak, yüksek tansiyon, uyku apnesi ve kalp yetmezliği ile bağlantılı bir durum olan kanda anormal derecede düşük nitrik oksit seviyelerine yol açar.

Buteyko Nefes Metodu ile aşağıdaki süreçler hedeflenmektedir:

Öncelikle nefesinizi tanımaya çalışın. Büyük hacimli nefes almanızı gerektiren durumların farkına varın. Kendinize sorular sorun:

• Benim nefesim sessiz ve sakin mi?
• Büyük nefes alışlar ve bedensel hareketler mi içeriyor?

Daha sonra;

1. Burundan nefes almayı öğrenme
2. Ağız solunumundan burun solunumuna geçiş
3. Fazla solunumu önleyerek nefes hacmini normal değerlere getirmek
4. Diyaframı gevşetmek
5. Bunları desteklemek için hayat tarzında küçük değişiklikler yaparak iyileşme sürecini başlatmak

Buteyko Nefes ile birlikte kişi;

• Burun solunumuna geçer.
• Doğru nefes alır ve oluşabilecek hastalıklara karşı önlem almayı öğrenir.
• Düzenli uyur.
• Beden ve ruh halini daha iyi hissedecektir.

Yapılan bir çalışmada, Buteyko metodunun potansiyel olarak yarar gösterdiği bildirilmiştir, ancak günümüze kadar bu alanda deneysel değil, tanımlayıcı çalışmalar yapılmıştır. Buteyko metodunun derin ve hızlı nefes almayı ve nefes açıcı sprey kullanımını azalttığı, hastaların yaşam kalitelerini arttırdığı, buna karşın FEV1 (bir saniyedeki zorlu ekspiratuar hacim) düzeylerinde anlamlı değişiklikler yaratmadığı saptanmıştır*.

Yapılan başka bir çalışmada, bronşiyal astımlı 60 çocuğun fizyolojik parametrelerini değerlendirmek için Buteyko Solunum Tekniği’nin (BBT) etkinliği araştırmışlar. Çalışma sonucunda Buteyko Nefes Tekniği’nin etkili olduğunu gösteren çocukların yaşam kalitesi düzeyinde iyileşme olduğunu göstermiştir**.

Tüm bu bilgiler ışığında Buteyko doğru nefes alma tekniklerinden bir tanesidir ve diğer nefes alma teknikleri ile uygun olan durumlarda birleştirilip tamamlayıcı olarak kullanılabilir.

Buteyko nefesinin birçok faydası olsa da herkes için uygun olmayabilir; özellikle hipertansiyon, kalp hastalığı, epilepsi ve ciddi bir tıbbi endişe gibi durumların varlığında bu teknikten kaçının.

Hadi şimdi nasıl nefes aldığımıza dikkat edelim😊

Uzm. Fzt. Şafak YİĞİT

Kaynaklar

1-) The Buteyko breathing technique for asthma: A review. A. Brutona, ∗, G.T. Lewithb, Complementary Therapies in Medicine (2005) 13, 41—46

2-) A Study on Immediate Effect of Buteyko Breathing Technique on Cardio-Respiratory Parameters in Young Adults; R. Rai, R. Hembrom, Priyanka Sharma, JyotiKataria 2018

3-) http://www.myfaceology.com/2016/11/mouth-breathing-nitric-oxide-health/ (18.11.2021)

4-) * Hassed C. An integrative approach to asthma. Australian Family Physician 2005; 34: 573-6.

5-) **Effectiveness of buteyko breathing technique on physiological parameters among children with bronchial asthma in selected hospitals, Udaipur, Rajasthan Ganpat Das Vaishnav, Deepak Bv Medicine 2020